Obezite kısaca vücut yağının dengesiz dağılımı ve aşırı şekilde birikimi olarak tanımlanmaktadır. Günümüzün en yaygın sağlık sorunlarından biri olarak tüm dünyayı etkilemektedir. Ayrıca; diabetes mellitus (DM), kardiyovasküler hastalıklar ve kanser gibi birçok kronik hastalık için major risk faktörü oluşturmaktadır.
D vitamini vücutta endojen olarak sentezlenen bir vitamin olup kemik dokusunun korunması, kalsiyum-fosfor homeostazının sağlanması gibi birçok görevde rol oynamaktadır.
Yapılan çalışmalar, tüm yaş gruplarında artan vücut ağırlığı ile D vitamini yetersizlik/eksiklik durumları arasında sürekli bir ilişki olduğunu göstermektedir.
PEKİ NASIL?
Yağ dokusunun D vitamini metabolizmasında önemli bir rol oynaması, obezitesi olan bireylerde D vitamini yetersizliğine yol açmaktadır.
Obez ve zayıf bireylerde benzer miktarlarda D vitamini olmasına rağmen, aşırı kilolu bireylerde D vitamini daha büyük bir hacme dağılır ve bu durum serum konsantrasyonlarının düşmesine neden olmaktadır.
Ayrıca düşük plazma D vitamini seviyesi, genellikle bağırsakta kalsiyum emiliminin bozulmasına ve plazma kalsiyum seviyelerinin düşmesine neden olmaktadır. Sonuç olarak artmış kemik yapım-yıkım döngüsüne ve bozulmuş kemik mineral yoğunluğuna yol açmaktadır.
Endokrin Derneği tarafından belirlenen kriterlere göre, 30 ila 100 ng/mL arasında değişen D vit. serum konsantrasyonu normal aralıkta kabul edilir. 30 ng/mL'nin (75 nmol/L) altındaki bir konsantrasyon D vitamini yetersizliğini gösterirken, 20 ng/mL'nin (50 nmol/L) altındaki bir konsantrasyon eksiklik olarak değerlendirilmektedir.
ÖNERİLER
Rutin kan tetkikleri sonucunda eğer bir yetersizlik/eksiklik varsa hekim kontrolünde takviyesine başlanmalı.
Fazla kilolu/obez kişiler için sağlıklı ağırlık kaybı hedeflenmeli.
D vitamininin çok az bir kısmı (%10-20) gıdalar ile alınır. Önemli bir kısmı (%80-90) güneş ışınları aktivasyonu ile ciltte sentezlenir. Sentez için cilde direkt güneş ışını teması gereklidir. Uygun ışın açısı (güneş ışınlarının yeryüzüne dik ulaştığı saatler) saat 10.00-15.00 arasında olduğundan, D vitamini sentezi için bu saatlerde güneşe çıkılması önerilmektedir.
D vitamini besinsel olarak en fazla somon, uskumru, sardalya gibi yağlı balıklarda, karaciğer ve yumurta sarısında, maydanoz, brokoli, süt ve süt ürünlerinde bulunmaktadır. Beslenme planınızda bu besinlere yer verebilirsiniz.
